Aracı Kurumlar Tarafından Yapılacak Repo ve Ters Repo İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ Taslağı

ARACI KURUMLAR TARAFINDAN YAPILACAK REPO VE TERS REPO
     İŞLEMLERİNE İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ TASLAĞI

Amaç

MADDE 1 - (1) Bu Tebliğin amacı, aracı kurumların repo ve ters repo işlemleri sırasında uyacakları yükümlülükleri belirlemektir.

Dayanak

MADDE 2 - (1) Bu Tebliğ, 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 45 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan yatırım   

kuruluşlarının yükümlülükleri Sermaye Piyasası Kurulunca belirlenir hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanım ve kısaltmalar

MADDE 3 - (1) Bu Tebliğde geçen;

Borsa                   :  6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun  3 üncü maddesinin  (ç)

bendinde tanımlanan borsaları,

Kanun                  : 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununu,

Kurul                   : Sermaye Piyasası Kurulunu,

Repo                    : Finansal araçların geri alma taahhüdü ile satımını,

Ters Repo            : Finansal araçların geri satma taahhüdü ile alımını,

Takasbank            : İstanbul Takas ve Saklama Bankası Anonim Şirketini,

TCMB                 : Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketini

ifade eder.

Kapsam

MADDE 4 - (1) Aracı kurumların, bu Tebliğ'in 6 ncı maddesinde belirtilen finansal araçlar üzerinde, kendi aralarında veya gerçek veya tüzel kişiler ile

yapacakları repo ve ters repo işlemlerinde, bu Tebliğ ile öngörülen yükümlülüklere uymaları zorunludur. Aracı kurumlar bu tebliğ hükümleri kapsamı

dışında repo yapamazlar.

(2) TCMB ile açık piyasa işlemleri çerçevesinde yapılan işlemler bu Tebliğ kapsamı dışındadır.

Repo ve ters repo işlemlerini yapabilecek aracı kurumlar ve bildirim yükümlülüğü
       MADDE 5 - (1) Repo ve ters repo işlemi yapmak isteyen aracı kurumların, III-37.1 sayılı

Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ’in 17 ve 22 inci maddeleri uyarınca asgari olarak işlem aracılığı veya

portföy aracılığı faaliyet iznine sahip olması zorunludur.

(2) Aracı kurumlar tarafından repo ve ters repo işlemlerine başlamadan önce Kurul’a bildirim yapılır. Kurula yapılan bildirimi takiben 20 iş günü içinde

Kurulca aksi yönde görüş bildirilmedikçe, repo ve ters repo işlemleri bu Tebliğde belirtilen esaslara uygun olarak yürütülmeye başlanır. Kurulca i

İstenecek eksik bilgi ve belgelerin tamamlanması için geçen süreler bu sürenin hesabında dikkate alınmaz.

Aracı kurumlar tarafından repo ve ters repo işlemlerine konu edilebilecek finansal araçlar
      MADDE 6 - (1) Repo ve ters repo işlemlerine konu olabilecek finansal araçlar münhasıran şunlardır:

a) Devlet tahvili, hazine bonosu, gelire endeksli senet ve gelir ortaklığı senetleri dahil
olmak üzere yurtiçinde veya yurtdışında ihraç edilmiş kamu borçlanma araçları, 28/3/2002
tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında

Kanun  çerçevesinde  kurulan  varlık  kiralama  şirketleri  tarafından  yurtiçinde  veya yurtdışında ihraç edilen kira sertifikaları,

b) TCMB tarafından ihraç edilen likidite senetleri,

c)  Özelleştirme  İdaresi  Başkanlığı,  Toplu  Konut  İdaresi  Başkanlığı,  kamu  iktisadi kuruluşları, mahalli idareler ve bunlarla ilgili idare, işletme ve kuruluşların Kanun uyarınca ihraç ettikleri borçlanma araçları,

ç) Bankalar tarafından ihraç edilenler de dahil olmak üzere yurtiçinde veya yurtdışında Türkiye’de yerleşik ihraççılar tarafından ihraç edilmiş borçlanma araçları,

d)  Türkiye’de yerleşik ihraççılar tarafından yurtiçinde veya yurtdışında ihraç edilmiş kira sertifikaları,

e) Türkiye’de yerleşik ihraççılar tarafından yurtiçinde veya yurtdışında ihraç edilmiş varlığa dayalı menkul kıymetler, varlık teminatlı menkul kıymetler, ipoteğe dayalı menkul kıymetler ve ipotek teminatlı menkul kıymetler,

f) Borsa İstanbul A.Ş. tarafından Borsa İstanbul A.Ş. pazarlarında repo ve ters repo işlemlerine konu olmak üzere belirlenen paylar

(2) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç), (d) ve (e) bentlerinde yer alan finansal araçlardan, yalnızca yurtiçinde ya da yurtdışındaki borsalarda veya

teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem görenler repo ve ters repo işlemlerine konu olabilirler.

İşleme konu finansal araçların değerlemesine ve teminat oranlarına ilişkin özel hükümler
       MADDE  7  -  (1)  İşlemlere  konu  edilen  finansal  araçların  değerlemesine  ve teminatlandırılmasına ilişkin esaslar; Borsada gerçekleşen tüm repo ve

ters repo işlemlerinde borsa tarafından, borsada ya da borsa dışında gerçekleşen ve takası merkezi karşı taraf uygulaması kapsamında yapılan repo ve

ters repo işlemlerinde ise merkezi karşı taraf görevini üstlenen merkezi takas kuruluşları tarafından bu Tebliğ hükümlerine bağlı kalınmaksızın belirlenir.

(2) Borsa dışında gerçekleştirilen ve takas işlemleri merkezi karşı taraf uygulamasına tabi olmayan repo ve ters repo işlemlerinde, işleme konu finansal

araçlardan,

a)  Resmi Gazete’de fiyatı yayımlananlar bu fiyatlar üzerinden değerlemeye tabi tutulur.

b) Resmi  Gazete’de  fiyatı  yayımlanmayan  ancak  borsada  işlem  görenler,  değerleme gününde ilgili borsada oluşan ağırlıklı ortalama fiyatları veya

oranlar üzerinden, gün içinde iki seans uygulanan borsalarda ikinci seansta gerçekleşen ağırlıklı ortalama fiyatları veya oranlar üzerinden, bu kıymetlerden

borsada işlem görmekle birlikte değerleme gününde borsada alım satıma konu olmayanlar ise son işlem tarihindeki ağırlıklı ortalama fiyatları veya oranlar

üzerinden değerlemeye tabi tutulur.

c)  Resmi   Gazete’de   fiyatı   yayımlanmayan   ve   borsada   işlem   görmeyenlerin değerlemesinde,  Uluslararası  Muhasebe/Finansal  Raporlama 

Standartları  uygulanır.  Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nca

yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları esas alınır.

(3) Bu maddenin ikinci fıkrasının (a) bendi kapsamında değerlemesi yapılan finansal araçların teminatlandırılmasında, değerleme fiyatının %100’ü esas

alınır.

(4) Bu maddenin ikinci fıkrasının (b) bendi kapsamında değerlemesi yapılan finansal araçların teminatlandırılmasında, değerleme fiyatının %75’i,

Türkiye’de kurulan ve Kurul’un sermaye  piyasasında  derecelendirme  faaliyeti  ve  derecelendirme  kuruluşlarına  ilişkin düzenlemelerinde   belirtilen  

derecelendirme   faaliyetinde   bulunmak   üzere   Kurulca yetkilendirilen  derecelendirme  kuruluşları  veya  Türkiye’de  derecelendirme  faaliyetinde

bulunması  Kurulca  kabul  edilen  uluslararası  derecelendirme  kuruluşlarından  yatırım yapılabilir seviyeye denk gelen uzun vadeli derecelendirme notu

almış ihraççılara ait olanlar için ise değerleme fiyatının %85’i esas alınır.

(5) Bu maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi kapsamında değerlemesi yapılan finansal araçların teminatlandırılmasında, değerleme fiyatının %65’i,

Türkiye’de kurulan ve Kurul’un sermaye  piyasasında  derecelendirme  faaliyeti  ve  derecelendirme  kuruluşlarına  ilişkin düzenlemelerinde   belirtilen  

derecelendirme   faaliyetinde   bulunmak   üzere   Kurulca yetkilendirilen  derecelendirme  kuruluşları  veya  Türkiye’de  derecelendirme  faaliyetinde

bulunması  Kurulca  kabul  edilen  uluslararası  derecelendirme  kuruluşlarından  yatırım yapılabilir seviyeye denk gelen uzun vadeli derecelendirme notu

almış ihraççılara ait olanlar için ise değerleme fiyatının %75’i esas alınır.

(6) Repo ve ters repo işlemlerine konu nakit ve teminatın farklı para birimlerinde olması durumunda bu maddenin üçüncü, dördüncü ve beşinci

fıkralarında yer alan teminat oranları % 5 daha düşük olmak üzere uygulanır.

(7) Repo ve ters repo işlemlerine konu nakit ve teminatın farklı para birimlerinde olması durumunda, değerlemede işleme konu nakdin para birimi baz

alınır ve finansal aracın para birimi bu para birimine çevrilerek değerleme yapılır.

(8) Kurul, repo ve ters repo işlemlerine konu olabilecek finansal aracın tanımına ve özelliğine göre yukarıda yer alan teminatlandırma oranlarını

değiştirmeye yetkilidir.

Para birimi, vade ve faiz oranı

MADDE 8 - (1) Repo ve ters repo işlemlerine konu nakit veya teminat Türk Lirası veya yabancı para birimi cinsinden olabilir.

(2) Repo ve ters repo işlemlerinde vade, ilgili finansal aracın itfa tarihini aşmamak kaydıyla serbestçe belirlenebilir. Vade sonu iş günü olarak tespit edilir.

(3) Repo ve ters repo işlemlerinde uygulanacak faiz oranı taraflarca belirlenir.

Repo ve ters repo işlemleri esasları

MADDE 9 - (1) Repo ve ters repo işlemleri aşağıdaki esaslara göre yapılır:

a) Taraflar arasında, işlemlerin genel esaslarını düzenleyen yazılı bir çerçeve sözleşme yapılması,

b) Taraflar arasında kararlaştırılan şartlarla işlemin yapılarak finansal araç bedelinin çerçeve sözleşmede belirlenen şekilde ödenmesi,

c) Finansal aracın çerçeve sözleşmede belirlenen usuller dahilinde tevdi edilmesi ve bu finansal araçların aracı kurum tarafından Takasbank tarafından

belirlenen esaslar çerçevesinde depo edilmesi,

ç) İşlemin vadesinde taahhütlerin yerine getirilerek kararlaştırılan bedelin ilgili tarafa iletilmesi  ile  finansal  aracın 10’uncu  maddedeki  esaslar 

çerçevesinde  karşı  tarafa  iade edilmesi,

d) Aracı kurumların müşterileri ile yaptıkları ters repo işlemlerinde, işlemin vadesinde söz konusu  finansal  araçların  aracı  kurum  tarafından  depodan

10’uncu  maddedeki  esaslar çerçevesinde karşı tarafa iade edilmesi,

e)  Ters  repo  işleminin  aracı  kurumlar  tarafından  yatırım  kuruluşlarıyla  yapılması durumunda ise, işlemin vadesinde finansal araçların işlemin tarafı

olan kuruluşun talimatına istinaden depolar arasında hesaben karşı tarafa iade edilmesi.

(2) Borsa İstanbul A.Ş. Borçlanma Araçları Piyasası bünyesinde yer alan pazarlarda yapılacak repo ve ters repo işlemlerine konu finansal araçlar için bu

Tebliğin  10 uncu maddesinin  birinci  fıkrasında  yer alan depo koşulu  aranıp  aranmayacağı  hususu  Borsa tarafından belirlenir.

(3) Borsa İstanbul A.Ş. bünyesinde üyeler arasında gerçekleştirilecek repo işlemleri için çerçeve sözleşme yapılmaz, taraflar Borsa İstanbul A.Ş.

tarafından hazırlanan taahhütnameyi vererek işlemlerini gerçekleştirebilirler.

(4) Aracı kurumlar, borsada kendi adına müşteri hesabına veya kendi adı ve hesaplarına, borsa dışında ise sadece kendi adı ve hesaplarına işlem

yapabilirler.

(5) Aracı kurumlar, repo işlemlerinde müşterilere ait finansal araçları kullanamazlar.

Teslim esasları

MADDE  10  -  (1) Repo ve ters repo işlemlerine konu olan finansal araçların aracı kurumlarca Takasbank veya Takasbank’ın muhabirleri nezdindeki

hesaplarda depo edilmiş olması zorunludur.

(2) Repo konusu olan teminatların alıcıya fiziki teslimi yapılmaz. İşlemler hesaben gerçekleştirilir.

(3) Aracı kurumlarca Borsa İstanbul A.Ş. bünyesindeki pazarlardan ters repo ile alınan finansal araçların işlem tarihi ile vade arasındaki süre içinde

kalmak ve vadesi geri satma vadesini geçmemek koşuluyla yeniden repoya konu edilmesi mümkündür.

İşlem limitleri

MADDE 11 - (1) Aracı kurumların toplam repo tutarı bakiyesi ile ters repo tutarı bakiyesi arasındaki fark, özkaynaklarının 20 katını aşamaz.

(2) Borsa İstanbul A.Ş. bünyesinde gerçekleştirilen işlemler ile TCMB ile gerçekleştirilen işlemler hariç, aynı kişi ve kuruluşla gerçekleştirilen işlemlerde

repo tutarı bakiyesi ile ters repo tutarı bakiyesi arasındaki fark aracı kurumun özkaynağının 2 katını aşamaz.

Denetim ve bilgi verme yükümlülüğü

MADDE 12 - (1) Borsa İstanbul A.Ş.’nin ve diğer kurum ve kuruluşların kendi mevzuatları çerçevesindeki  yetki  ve  sorumlulukları  saklı  kalmak 

kaydıyla,  bu  Tebliğ  hükümleri çerçevesinde aracı kurumlarca yapılan repo ve ters repo işlemlerinin denetim ve gözetimi Kurul tarafından yapılır.

(2) Aracı kurumlar borsa dışında yapacakları işlemlere ilişkin olarak Takasbank’a bildirim yapmak zorundadır. Borsa dışı işlemlerin bildirimine ilişkin

esaslar Takasbank tarafından belirlenir.

İzlemeye ilişkin esaslar

MADDE 13 - (1) Repo ve ters repo işlemleri, Takasbank tarafından hak sahibi hesaplarında izlenmeksizin üye bazındaki hesaplarda izlenir.

(2)  Kolektif  yatırım  kuruluşları  ve  emeklilik  yatırım  fonlarına  ilişkin  olarak  Kurul düzenlemelerinde yer alan hükümler saklıdır.

Yürürlükten kaldırılan tebliğler

MADDE 14 - (1) 31/7/1992 tarihli ve 21301 sayılı mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan Menkul Kıymetlerin Geri Alma veya Satma Taahhüdü ile Alım

Satımı Hakkında Tebliğ (Seri: V, No: 7) yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten kaldırılan tebliğe yapılan atıflar, bu Tebliğe yapılmış sayılır.

Yürürlük

MADDE 15 - (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 16 - (1) Bu Tebliğ hükümlerini Kurul yürütür.